Op Woensdag 17 november 202 had de Amazonegroep Heerlen een digitaal gesprek met de Rabobank.
Deelnemers:
Voor Rabobank: Johan Verburg, Senior Advisor Policy & Risk, Sustainability & Climate. Voordat hij bij de Rabo kwam, werkte hij voor Oxfam Novib.
Voor Amazonewerkgroep: Geert Bles, Wim van Kempen en Rens Trimp. De overige leden waren door ziekte verhinderd.
Het gesprek werd gehouden naar aanleiding van een brief die de Amazonewerkgroep op 2 september 2021 stuurde naar Wiebe Draijer, voorzitter groepsdirectie van de Rabobank waarin de groep haar zorg uitsprak over de geringe bijdrage van de Rabobank aan de overgang naar een meer duurzame landbouw. Ook vroegen zij in de brief een gesprek aan met een vertegenwoordiger van de bank.
Johan Verburg zei dat hij graag met ons in gesprek ging en Geert stelde de aanwezigen voor. Daarna bracht hij de zorgen naar voren: de rol die Nederlandse bedrijven en financiële instellingen spelen bij de verwoesting van de ecosystemen van Amazone en Cerrado, de problemen die de intensieve landbouw in Nederland veroorzaakt in Nederland, maar door de massale invoer van soja ook in Brazilië. Bij zowel de situatie in Nederland als in Brazilië is de Rabobank betrokken. Hij eindigde met de concrete vraag waarom de Rabobank zo moeilijk doet om boeren die de overstap naar duurzame en circulaire landbouw willen maken, te financieren. Het zou toch een erezaak moeten zijn voor de Rabo om het voortouw te nemen in die transitie?
Johan begon met op te merken dat Rabobank onze zorgen deelt. Het zijn complexe problemen. De Rabo wil zeker een rol spelen, er zijn lichtpuntjes als je kijkt in de keuken van de bank, maar er zijn grenzen aan de mogelijkheden van de bank.
Ook hij was verbaasd geweest over het Volkskrantartikel van 2 augustus dat wij in onze brief aan de Rabobank hadden aangehaald. Hij had binnen de bank wat onderzoek gedaan. Van de tien boeren die in het artikel voorkwamen, waren er negen klant van Rabobank. Dat is ook ongeveer het percentage van alle boeren dat de Rabo als klant heeft. Van deze negen heeft de meerderheid uiteindelijk wel financiering van de Rabo gekregen. Hun oorspronkelijke plannen waren volgens de bank financieel niet haalbaar. De bank leent het geld en moet er redelijk zeker van zijn dat het terugbetaald kan worden. Maar door gesprekken aan de keukentafel konden veel plannen zo aangepast worden dat ze financieel wel haalbaar werden. Bijvoorbeeld door er andere partijen bij te betrekken, zoals met crowd- funding. Van de biologische boeren in Nederland krijgt 70 procent financiering van de Rabobank van de stikstofuitstoot naar minder kwetsbare gebieden is natuurlijk vooruitgang.
Daarna gingen we over op de betrokkenheid van de Rabo bij de situatie in Brazilië. Rabo Brasil, een dochterbedrijf, richt zich uitsluitend op voedsel en landbouw. Volgens Johan heeft de bank een vooruitstrevend beleid. Op onze opmerking dat ze wel grote bedragen uitleent aan graanhandel Cargill en vleesbedrijf JBS antwoordde hij dat ze tegenwoordig niet meer lenen aan JBS in Brazilië, maar alleen nog aan de NoordAmerikaanse tak.
Rabo Brasil heeft speciaal beleid ontwikkeld voor Brazilië. Het is de enige bank daar waar bij een aanvraag van financiering een landbouwkundige langs komt. De bank financiert géén ontbossing en accepteert ontbost land niet als onderpand.
Het beleid ten aanzien van ontbossing is te vinden op de website van de bank: https://www.rabobank.com/nl/about-rabobank/insociety/sustainability/records/declaration-ondeforestation-in-brazil/index.html .
Volgens Johan is het niet nodig op aarde nog meer land te ontginnen voor de voedselproductie. Door andere eetgewoonten (bv. minder vlees) en betere benutting van het land (vooral in Afrika) kan met het huidige areaal aan landbouwgrond voldoende voedsel worden geproduceerd voor een groeiende wereldbevolking.
Aan het eind van het gesprek deed zich nog een bijzonder moment voor. Geert en Johan zaten – in zoompositie – recht tegenover elkaar en spraken plotseling niet meer over de technische vragen van het gesprek, maar over wat hen achter die vragen bezighoudt, motiveert, waar ze in die materie eigenlijk voor staan, als diepmenselijke persoon. Zielen die elkaar even raakten, uitdaagden te zeggen waar ze staan in dit leven.
Het was een open en informatief gesprek. Johan bedankte ook ons voor het gesprek en wenste ons veel succes met ons werk voor een duurzamere wereld en de positie van de inheemse bevolking van Brazilië.
Maar er zijn maar weinig biologische boeren. Dat komt ook doordat de Nederlandse markt voor biologische producten klein is, en de internationale markt nog kleiner.
Wij brachten naar voren dat de Rabo met boeren zou moeten praten over duurzamer landbouw.
Dat vond Johan ook, maar het is wel moeilijk. Het klimaat is op dit moment wel wat guur. Als je te ver gaat heb je zo een colonne trekkers voor je deur. Maar het is zeker zo dat de Rabo een bijdrage wil leveren aan de transitie naar een meer duurzame landbouw.
Zo is de bank bezig met een herallocatiefonds. Daarmee kunnen boeren met veel stikstofuitstoot in de buurt van natuurgebieden verplaatst worden naar minder kwetsbare gebieden. Wij merkten op dat de totale stikstofuitstoot dan wel gelijk blijft, terwijl die juist verminderd moet worden. Dat beaamde Johan, maar ook het verplaatsen