29 november 2011: Rio +20 – Rosenthal, Dilma en bisschop Kräutler
Deze keer wordt onze column geschreven door: Wim van Kempen.
logo rio+20
Minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken keerde eind mei 2012 dik tevreden terug uit Brazilië. Met autoriteiten had hij ‘geconfereerd over vrijheid en vrijhandel’: ja, “Brazilië was een voorbeeld voor de landen van Latijns Amerika”. Misschien doelde hij op dat moment vooral op de ruim 8 miljard euro die Nederlandse bedrijven jaarlijks investeren in de mijnbouw, in gas- en oliewinning, in de chemie en de transportsector van het land.
Laat ik dat nu nog vlug even zeggen, zal hij gedacht hebben. Wanneer de Wereldconferentie Rio +20 over duurzame ontwikkeling dadelijk begint, vallen mijn woorden zo door de mand en roep ik alleen vragen op met mijn statement.
Rio +20 (waar wereldleiders, bedrijven en maatschappelijke organisaties de afspraken over Agenda 21 van 1992 komen vernieuwen) treft een Brazilië aan waar op het gebied van duurzame ontwikkeling vreemde dingen plaatsvinden. Het gastland van de conferentie moet zich in rare bochten wringen. Wellicht wordt er in het land hard gewerkt aan één doel van de conferentie: armoede en sociale ongelijkheid bestrijden. Het andere doel, de ecologische achteruitgang en de klimaat verandering bestrijden, loopt er juist groot gevaar. Zo is begonnen met de nationaal en internationaal zeer bekritiseerde Belo Monte monsterstuwdam in de Xingu-rivier en is een nieuwe boswet aangenomen (weliswaar door president Dilma op enkele kleinere punten bijgesteld) waardoor weer hele gebieden gekapt mogen worden en er amnestie voor illegale ontbossing komt. Een grote overwinning voor de agro-industrie, zo stellen deskundigen. Twee voorbeelden die staan voor een richting in ‘ontwikkeling’, zoals de Braziliaanse regeringen van Lula en Dilma die zien. En dan toch een milieuconferentie durven organiseren… Hoe dan ook aan je imago werken.
Dan bisschop Erwin Kräutler. Die zegt in een recent interview: “Lula en Dilma gaan de geschiedenis in als de roofdieren van het Amazonegebied”. Hij zei het niet zomaar, hij had er over nagedacht. De 73-jarige bisschop van de Xingu-regio was net terug uit zijn geboorteland Oostenrijk, waar hij een paar weken als vrij mens – zonder de permanente bewaking door politie – kon uitrusten en geld voor sociale projecten in zijn bisdom kon inzamelen. Bijna 50 jaar lang komt hij op voor het bestaan van zijn mensen en het gebied waar hij van houdt. In de strijd voor de rechten van indianen en rivieroeverbewoners heeft hij medewerkers moeten begraven, gedood door huurmoordenaars. De stem van deze bisschop, de voorzitter van CIMI, is nu even fel tegen beslissingen van Lula en Dilma als indertijd tegen het militaire regime. Dat geeft hem gezag. Van de vorige president Lula zegt hij in het interview: “Lula is de president die het Amazõne-gebied verwoestte en harde klappen toediende aan de inheemse volken”.
We zullen de conferentie in Rio volgen, tegelijk vaak aan Rosenthal en de miljardeninvesteringen van het Nederlandse bedrijfsleven denken. Misschien is dan het goede nieuws van Rosenthal dat er 2500 Braziliaanse studenten in Nederland komen studeren. Wellicht kunnen we ze goed ontvangen en helpen bij hun studie te zien hoe het met mensen en milieu vandaag gesteld is. Dan zijn we echt bezig met ‘partnerships for the world we want’ (motto van Rio +20).